۱۷ تونل مخفی شگفت‌ انگیز جهان

رازهای نهفته در این گذرگاه‌های پنهان را کشف کنید

ظاهر همیشه آن چیزی نیست که به نظر می‌رسد، حتی در میان مشهورترین ساختمان‌ها، عمارت‌های باشکوه و نمادهای جهانی. اما اگر بدانید کجا را باید جستجو کنید، گنجینه‌ای از گذرگاه‌های مخفی درست جلوی چشمانتان پنهان شده است؛ گذرگاه‌هایی که برای پناه گرفتن، فرار و ماجراهای کنجکاوی‌برانگیز دیگری ساخته شده‌اند.

از کنگره آمریکا و مجلس عوام بریتانیا گرفته تا کاخ ورسای، قلعه‌ی ترانسیلوانیای دراکولا و مخفیگاه زیرزمینی ال چاپو، همراه ما باشید تا شگفت‌انگیزترین گذرگاه‌ها و تونل‌های مخفی دنیا را آشکار کنیم.

تونل‌های اِردشتال، اروپا

به همان اندازه که عجیب هستند، پر از رمز و راز هم هستند. تونل‌های اِردشتال را می‌توان در بخش‌های مختلف اروپا یافت؛ عمدتاً در جنوب شرقی آلمان در ایالت بایرن و همچنین در اتریش. اما چرا ساخته شدند و چه کاربردی داشتند؟ این دو پرسشی است که تاریخ‌دانان را همچنان سردرگم کرده است.

باور بر این است که تونل‌های اِردشتال در قرون وسطی ساخته شده‌اند، هرچند برخی مدعی‌اند که قدمت آن‌ها به عصر سنگ بازمی‌گردد.

پس تنها چیزی که واقعاً می‌دانیم این است که آن‌ها جایی بین ۵,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ سال پیش ساخته شده‌اند. به طور کلی، این تونل‌ها بسیار کوتاه و باریک هستند، شکلی بیضی دارند و طول آن‌ها بین ۲۰ تا ۵۰ متر است. عجیب‌تر اینکه بسیاری از این تونل‌ها به‌قدری تنگ هستند (حدود ۴۰ سانتی‌متر قطر) که عبور انسان از آن‌ها عملاً غیرممکن است.

شاید هرگز به‌طور کامل ندانیم چرا این گذرگاه‌های عجیب ساخته شده‌اند، اما برخی معتقدند که یک شبکه‌ی گسترده از آن‌ها از اسکاتلند تا ترکیه امتداد دارد؛ هرچند هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. دانشمندان همچنین پیشنهاد می‌کنند که این تونل‌ها ممکن است در زمان جنگ یا درگیری به‌عنوان مکان‌های مخفی برای پناه گرفتن استفاده می‌شده‌اند.

واژه‌ی Erdstall از زبان آلمانی گرفته شده و می‌توان آن را به‌طور تقریبی به «اصطبل خاکی» یا «تونل معدن» ترجمه کرد. بنابراین شاید این فضاهای زیرزمینی پنهان به‌عنوان پناهگاه یا تونل‌های استخراج مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در حال حاضر حدود ۲,۰۰۰ تونل اِردشتال در اروپا شناسایی شده است، اما مطمئناً تعداد بسیار بیشتری از آن‌ها هنوز در زیر زمین پنهان مانده‌اند...

هزارتوی زیرزمینی لینوود هال، پنسیلوانیا، آمریکا

وقتی عکاس *Leland Kent* از گروه *Abandoned Southeast* در سال ۲۰۲۱ به کاوش در عمارت لینوود هال پرداخت، به ورودی یک شبکه‌ی شگفت‌انگیز از تونل‌های زیرزمینی برخورد که در اعماق زیرزمین این خانه پنهان شده بود. این گذرگاه‌ها که پر از آوار و خرده‌ریز بودند، در چندین جهت منشعب می‌شدند و احتمالاً راهی برای رفت‌وآمد پنهانی خدمه‌ی پرشمار عمارت فراهم می‌کردند تا از دید خانواده‌ی وایدنر دور بمانند. همچنین گمان می‌رود که این تونل‌ها محل عبور لوله‌کشی‌ها و سیستم‌های فاضلاب ملک هم بوده باشند.

اسرار بیشتری از این عمارت معماگونه‌ی باشکوه شاید هنوز در راه باشد، چراکه در سال ۲۰۲۳، این ملک توسط *بنیاد حفاظت از لینوود هال* خریداری شد؛ بنیادی که قصد دارد عمارت را به شکوه گذشته‌اش بازگرداند.

ماهیچه‌ها (The Fishbones)، لیون، فرانسه

زیر میدان‌های سرسبز محله‌ی *La Croix-Rousse* در شهر لیون، بی‌آنکه ساکنانش بدانند، یکی از معماهای معماری شگفت‌انگیز این شهر فرانسوی پنهان شده است: «ماهیچه‌ها» یا *The Fishbones*. این مجموعه شامل شبکه‌ای از ۳۲ تونل موازی با دیواره‌های سنگی است. نام آن از ساختار عجیبش گرفته شده که شباهتی به اسکلت یک ماهی دارد.

این مجموعه‌ی باستانی در سال ۱۹۵۹ توسط کارگران شهرداری کشف شد. در ابتدا کشف آن از مردم پنهان ماند و از آن زمان تاکنون تونل‌ها بسته باقی مانده‌اند. امروزه این شبکه‌ی زیرزمینی از طریق دریچه‌های فاضلاب قابل دسترسی است، هرچند گفته می‌شود ورودی تاریخی دیگری نیز در کلیسای *سن‌برنارد* لیون پنهان شده است.

هدف از ساخت این تونل‌ها تا امروز در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است – و شاید عجیب‌ترین بخش ماجرا این باشد که هر تونل، با طول یکسان ۳۰٫۵ متر، در نهایت به یک دیوار آجری ختم می‌شود؛ موضوعی که باعث شکل‌گیری نظریه‌های گوناگونی شده است.

منشأ این گذرگاه‌های زیرزمینی هم روشن نیست. در حالی که یک مطالعه‌ی باستان‌شناسی در سال ۲۰۱۳ قدمت این مجموعه را به پیش از قرون وسطی نسبت داد، والید ناظم، نویسنده‌ی کتاب راز ماهیچه‌های لیون، بر این باور است که تونل‌ها ممکن است با آخرین استاد بزرگ شوالیه‌های معبد (William de Beaujeu) ارتباط داشته باشند.

به گفته‌ی ناظم، بوژو در قرن سیزدهم مالک زمینی بود که مجموعه‌ی ماهیچه‌ها در آن ساخته شد. او معتقد است احتمال دارد این شبکه‌ی زیرزمینی برای نگهداری از گنجینه‌های شوالیه‌های معبد به‌کار رفته باشد. هر چه که حقیقت باشد، این یکی از معماهای معماری است که شاید هیچ‌گاه پاسخ روشنی برای آن پیدا نشود.

جبهه‌ی استحکامات اودر–وارت–بوگن، میژدژچ، لهستان

در نقطه‌ای روستایی و بی‌ادعا، نزدیک شهر *میژدژچ* در لهستان – منطقه‌ای که تا پایان جنگ جهانی دوم بخشی از آلمان بود – دنیایی پنهان و زیرزمینی وجود دارد.

پس از به قدرت رسیدن هیتلر، در سال ۱۹۳۴ کار بر روی ساخت مجموعه‌ای از استحکامات آغاز شد که یکی از خطوط اصلی دفاعی آلمان نازی را تشکیل می‌داد. شبکه‌ای از پناهگاه‌ها و برج‌های دیده‌بانی ساخته شد که همگی با یک شبکه‌ی عظیم تونل‌های به‌هم‌پیوسته مرتبط بودند. گفته می‌شود طول این تونل‌ها به حدود ۴۰ کیلومتر می‌رسید و تا عمق ۴۰ متری زمین پایین می‌رفتند.

یکی از ورودی‌های این مجموعه که با رنگ سبز استتار شده و بخشی از آن زیر خاک پنهان است، در تصویر دیده می‌شود. این تونل‌ها به کارگاه‌ها، انبارها، مولدهای برق و خوابگاه‌های سربازان مجهز بودند. حتی ایستگاه‌های قطار زیرزمینی نیز در آن‌ها وجود داشت؛ بسیاری از گذرگاه‌ها دارای ریل بودند تا قطارهای حامل سربازان، سلاح‌ها و تدارکات را میان پناهگاه‌ها جابه‌جا کنند. این مجموعه را «شهر زیرزمینی مخفی آلمان نازی» توصیف کرده‌اند.

با پایان جنگ جهانی دوم، این استحکامات گسترده و تونل‌ها متروک ماندند و به حال خود رها شدند. امروزه این سازه‌ی مخروبه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین زیستگاه‌های زیرزمینی خفاش‌ها در جهان شناخته می‌شود.
 

اتاق‌های مخفی ماری آنتوانت، ورسای، فرانسه

ماری آنتوانت به‌خاطر عشق بی‌پایانش به تجمل، شکوه و زندگی اشرافی شهرت داشت – گرایشی که در نهایت یکی از عوامل مرگ زودهنگام او شد.

آپارتمان‌های خصوصی او در کاخ ورسای که مملو از زر و زیور و تزئینات طلایی بودند، بازتابی آشکار از این ذوق و سلیقه به‌شمار می‌آمدند و برای تحت تأثیر قرار دادن مهمانانی طراحی شده بودند که ملکه موظف به پذیرایی از آنان بود؛ حتی در لحظاتی به‌ظاهر شخصی مانند تولد فرزندانش.

اما زمانی که او واقعاً نیاز به تنهایی داشت، ماری آنتوانت راه فرار مخفیانه‌ای در اختیار داشت… در دیوار پوشیده‌شده با پرده‌های پارچه‌ای در کنار تختش دری تقریباً نامرئی تعبیه شده بود که به پناهگاه خصوصی و واقعی او راه می‌گشود؛ مجموعه‌ای از اتاق‌ها که در آن می‌توانست از دربار و حتی از همسرش دور شود و تنها با افراد منتخب همراهش وقت بگذراند.

در میان این مجموعه، کتابخانه، اتاق نشیمن و اتاقی خصوصی (*boudoir*) وجود داشت که همگی به همان اندازه مجلل و باشکوه بودند که اتاق خواب اصلی ملکه. گفته می‌شود زمانی که مردم در سال ۱۷۸۹ طی انقلاب فرانسه به ورسای یورش بردند، ماری آنتوانت همراه با فرزندانش در همین اتاق‌ها پنهان شده بود.

این مجموعه پس از یک دوره طولانی مرمت دقیق، به‌تازگی دوباره برای بازدید عموم گشوده شده است.